Arabica en Robusta: de twee meest gebruikte koffie soorten binnen de koffie industrie.

Arabica wordt vaak gezien als de kwalitatief betere soort maar klopt dit wel?

Soms staat het op het pak dat je koopt dat er 100% Arabica in zit maar er staat bijna nooit op vermeld als er Robusta in zit. Waarom niet? En wat is nu precies het verschil?

Om precies het verschil uit te leggen tussen deze twee soorten neem ik jullie mee in een korte biologie les.

Het onderwerp van vandaag is biologische taxonomie ofwel, het indelen van objecten of individuen in groepen. De indeling voor de koffieplant gaat als volgt:

Rijk	Plantea
Stam	Angeosperma
Klasse	Asteridae
Orde	Gentianales
Familie	Rubiace
Geslacht	Coffea
Soort	Arabica/ Canephora
Variëteit	Pacamara/ Conillon

Waarom laat ik jullie precies dit rijtje zien?

Omdat als ik het verschil wil uitleggen tussen arabica en robusta, ik eerst het verschil in soorten en variëteiten moet behandelen. Pas bij de noemer ‘geslacht’ wordt het rijtje namen herkenbaar en is het duidelijk dat we met een koffieplant te maken hebben.

Appels met koffie vergelijken

Binnen de koffieplant heb je verschillende soorten waarvan arabica de meest bekende is. Binnen de Arabica soort heb je verschillende variëteiten. Dit zijn planten die allemaal van de soort arabica zijn maar van een andere variëteit. Dit houdt in dat ze er iets anders uitzien en dat de uiteindelijke de smaak van elkaar verschilt.

Om een goede vergelijking te maken (net als in het filmpje onderaan het artikel) gebruik ik appels.

Een appel, ongeacht de soort, ziet er over het algemeen hetzelfde uit. Het is een vrucht, je kunt het eten, het is geel, groen of rood van kleur en heeft een schil en een klokhuis.

Maar als je nu naar de supermarkt gaat en kijkt naar het assortiment appels dan zie je dat er behoorlijk wat verschillende soorten zijn met namen als: Granny Smith, Golden Delicious en Jonagold.

Al deze appelsoorten zien er net iets anders uit, hebben een andere kleur maar smaken vooral anders. Je weet dat je voor een goede appeltaart beter een Golden Delicious kunt gebruiken en dat rode appels zoet van smaak zijn.

Zo werkt het in de koffieplanten eigenlijk net zo. Alle planten produceren koffiebessen maar groeien, smaken en zien er net even iets anders uit. Alle hier eerder genoemde appelsoorten vallen allemaal onder de noemer ‘appel’ maar smaken, groeien en zien er toch anders uit.

photo credit: BobShrader via photopin cc

Als je goed kijkt naar bovenstaand rijtje dan zie je dat er helemaal geen Robusta op het lijstje staat. Dit komt omdat het een ‘trade name’ is voor Canephora, de eigenlijke naam van Robusta.  

Robusta is een naam die we gegeven hebben aan deze koffiesoort door zijn robuuste eigenschappen. Variëteiten die vallen onder de naam Canephora zijn bijvoorbeeld: Nana, Baraco en Conilon.

Deze taxonomische indeling is trouwens niet het enige verschil. Het grote verschil tussen robusta en arabica heeft met uiterlijk, smaak en groeicondities te maken.

Uiterlijk

Als je een robustaboon (links) en een boon van het soort arabica (rechts) naast elkaar houdt zal de grootte je meteen opvallen.

Een boon van het soort arabica is groter van formaat en heeft daarnaast ook nog eens een andere vorm. Je kunt op de foto zien dat de robustaboon ronder is en een rechte nerf heeft.

Zie je ook dat de kleur anders is?

Robusta is wat donkerder en neigt iets meer naar geel, licht bruin waar arabica licht groen, grijs is en soms zelfs blauw. Dan heb ik het wel over ongebrande bonen. Zowel robusta als arabica worden bruin van kleur zodra je het gaat branden.

Groeicondities

Robusta, het woord zegt het al, is een robuust plantje. Eentje die wel tegen een stootje kan. Dit plantje groeit makkelijker dan Arabica en levert ook nog eens veel bessen per oogst.

Cafeïne is de natuurlijke afweerstof die de plant aanmaakt en robusta maakt dan ook meer cafeïne aan dan arabica doet.

Arabica daarentegen groeit alleen op hoogte vanaf ongv. 1000m.

Smaak

Het allergrootste, en in mijn opinie belangrijkste, verschil is de smaak.

Smaak is iets dat je moet ervaren en is heel persoonlijk. Leg maar eens uit waarom je iets lekker vindt en benoem de smaken die je proeft. Als je hier niet vaak over nadenkt is dat nog knap lastig.

 

Het klopt dat er nog geen canephora variëteit is die ons hart zo heeft laten slaan als een hoge kwaliteit arabica (ook wel specialty coffee genoemd). Mocht jij er wel een kennen dan zou ik die graag eens willen proeven :-)!

Melangeren

70-80% Van de totale wereldproductie bestaat uit Arabica. De rest is voornamelijk robusta met als doel te melangeren.

Melangeren is het mengen van bonen met een verschillende komaf om zo tot een bepaald smaakprofiel te komen, net zoals in mijn verhaal hierboven. Bijna alle grote merken doen dit. De consument verwacht namelijk dat zijn favoriete koffie elke keer hetzelfde smaakt.

Dit doel kan alleen maar bereikt worden door bonen met elkaar te mengen.

De Nederlandse consument houdt bijvoorbeeld van een stevige bak koffie. Lekker bitter, heet en vooral geen zuur. Zuur of rins (=aangenaam zuur, zoals een limoen) zit juist in arabica maar door het te mengen met  robusta nemen body(=volle smaak) en scherpte de overhand waardoor het toch nog voor het grote publiek een lekkere aangename koffie wordt.

Wat heb jij nu aan dit verhaal?

Buiten dat je nu misschien iets meer weet over het verschil tussen arabica en robusta, is het voor jou van belang dat je je niet te veel laat leiden door marketingpraatjes. Slogans als ‘100% superieure arabica’  hoeft niet te betekenen dat de koffie ook lekker is.

Stel jezelf de volgende vraag: Wat vind ik lekker aan koffie? Als je deze vraag beantwoord met o.a. de volgende termen ‘sterk’, ‘volle smaak’, ‘Pittig’ ‘chocolade’ kies dan vooral een koffie waarin ook een beetje robusta zit.

Kennis is macht, hopelijk sta je met dit verhaal in je achterhoofd de volgende keer iets zekerder je koffie uit te kiezen.

Hieronder nog een leuk filmpje om eens precies te kijken naar de achtergrond van de koffieplant:

photo credit: asgw via photopin cc