Heb je je wel eens afgevraagd hoe het kan dat er zo ontzettend veel verschillende merken koffie zijn?
Loop maar eens door een willekeurige winkelstraat: speciaalzaken hebben verschillende soorten, cadeau- en kookwinkels verkopen koffie en natuurlijk vind je een groot assortiment in de supermarkt.
In dit artikel ga ik je het verschil in melanges, single origins en single estates uitleggen.
Wat is een Koffiemelange?
Grote kans dat je weet wat het verschil is tussen Arabica en Robusta, de twee meest verbouwde soorten koffie. (Mocht je het even kwijt zijn, ik besprak het verschil in een eerder artikel)
Arabica verbouwen we op grote schaal omdat het een plant is die koffiebonen produceert met over het algemeen een mooie smaak. Binnen de Arabica soort heb je veel verschillende variëteiten en daarbinnen weer verschillende kwaliteiten.
Robusta is een koffieplant die koffiebonen produceert die in principe niet zoveel op smaakgebied te bieden heeft. Daarentegen is het een goedkope boon die we als vulmateriaal kunnen gebruiken.
Wat de consument ook erg belangrijk vindt is herkenning en continuïteit. We willen graag dat de vanille vla die we kopen de volgende keer er net zo uitziet, hetzelfde smaakt en net zo lang goed blijft.
Dit is niet anders met koffie.
We verwachten dat de koffie die we kopen elke dag, elke week, elk jaar hetzelfde smaakt. Dit is tegelijkertijd logisch en ook weer niet; koffie is namelijk een natuurproduct.
Meestal wordt het een keer per jaar geoogst van een plant die elk jaar ouder wordt en groeit in andere micro omstandigheden. Hierdoor verschilt de smaak ook per oogst.
Dit ‘probleem’ kun je opvangen door te melangeren. Bij melangeren gaan we uit van een bepaald smaakprofiel. Een smaakprofiel kan er ongeveer uit zien als onderstaande grafiek.
De smaak van de melange moet voldoen aan een bepaalde hoeveelheid body, bitters, zoetheid en fruitigheid. Een melangeur/brander gaat net zolang opzoek naar koffiebonen die binnen dit kader en prijs liggen totdat ze weer binnen die marges vallen.
Pas je het recept iets aan, dan kun je daar bij wijze van spreken weer een geheel nieuw merk van maken.
Naast dat je met verschillende origine’s (koffiebonen uit verschillende landen en streken) kunt spelen kun je ook nog eens met de branding en kwaliteit variëren.
Hierdoor maak je de mogelijkheden tot melanges eindeloos en kun je je indenken waarom er zo ontzettend veel verschillende merken op de markt zijn.
Melanges zijn zeker niet per definitie goed of slecht. Uiteindelijk komt het neer op smaak. Wat ik nog wel eens hoor is dat men zich blind staart op Arabica. Arabica is wat men perse wilt drinken omdat ze hebben gehoord dat dit de betere kwaliteit is.
Maar wat als je nu houdt van een pittige koffie zonder te veel aciditeit? Dat is toch het favoriete smaakprofiel dat ik vaak hoor van koffieliefhebbers.
Kies dan voor een melange waarbij Robusta is gebruikt. Dit is namelijk de boon die voor de pit zorgt.
Single Origin en Single Estate Koffie
Een Single Origin is een koffieboon die uit een streek of land komt. Dit is meestal een 100% Arabica maar kan wel weer een melange zijn van koffiebonen van verschillende variëteiten en kwaliteiten.
Het voordeel van een Single Origin is dat je een koffie koopt die een bepaald smaakkenmerk heeft dat te herleiden is uit de plek van origine, Java bijvoorbeeld of Sidamo.
Sommige landen en streken staan bekend om een bepaald smaakkenmerk en dat kun je goed proeven wanneer je een single origin koffieboon koopt.
Ga je nog meer inzoomen op een streek dan kun je zelfs Single Estate koffie kopen. Je raad het al, dit zijn koffiebonen die van een plantage komen. Je kunt het een beetje vergelijken met de single malt whisky.
Meestal betaal je voor een kilo ook iets meer maar dan heb je ook echt iets unieks.
In Nederland kun je zowel melanges als single origins en –estates vinden. Veelal vind je online en kun je met een klik op de knop kopen. Speciaalzaken kunnen je hierin ook adviseren. Dit is het leuke (vind ik) aan koffie: je kunt je eindeloos in smaak verliezen.
Wat drink jij het liefst? Ga je voor een bekend smaakprofiel of kies je liever een koffie met een onbekend (en dus spannend) smaakprofiel?